Αστική ευθύνη των Αιρετών έναντι του Δήμου.

Αστική ευθύνη είναι η υποχρέωση των αιρετών να αποκαθιστούν με την μορφή 

αποζημίωσης σε χρήμα τις ζημιογόνες συνέπειες που προκαλούν οι παράνομες πράξεις, 

παραλείψεις και υλικές τους ενέργειες στο νομικό πρόσωπο του Δήμου, των ΝΠΔΔ  και των ιδρυμάτων  αυτών.  

Οι ζημιογόνες αυτές συνέπειες είναι δυνατόν να επέρχονται είτε άμεσα και αποκλειστικά στο  νομικό  πρόσωπο  του  Δήμου, των ΝΠΔΔ  και  των  ιδρυμάτων  αυτών  είτε  να  επέρχονται  σε  τρίτους,  οπότε  γεννάται  αστική  ευθύνη  των  ανωτέρω  νομικών  προσώπων  έναντι  των  ζημιωθέντων  τρίτων  κατά  τις  διατάξεις  των  ά. 104‐106  ΕισΝΑΚ.  Στην  δεύτερη  αυτή  περίπτωση  η  ζημία  του  Δήμου  και  των  λοιπών  ΝΠ  από  την  ενέργεια  του  υπαιτίου  αιρετού  είναι  έμμεση  και  αντανακλαστική,  αναγόμενη  στο  ποσό  που  θα  καταβάλουν  στον  ζημιωθέντα  τρίτο. Ο  υπαίτιος  αιρετός  οφείλει και  στις  δύο  περιπτώσεις  να  αποκαταστήσει  την  θετική  ζημία  που  προξένησε  άμεσα ή έμμεσα στον Δήμο και τα λοιπά ΝΠ που αναφέρει η διάταξη.  

 Οι προϋποθέσεις της αστικής ευθύνης των αιρετών έναντι του Δήμου και των λοιπών ΝΠ

1. Πράξη, παράλειψη ή υλική ενέργεια. Η υποχρέωση προς αποζημίωση μπορεί να προκύψει από παράνομη πράξη, παράλειψη  ή  υλική  ενέργεια  του  αιρετού. Ως  πράξεις  νοούνται  όχι  μόνο  οι  εκτελεστές  διοικητικές  πράξεις,  αλλά  και  οι  μη  εκτελεστές,  όπως  μέτρα  εσωτερικής  τάξης,  πράξεις  εκτέλεσης  κ.λπ.  Αστική  ευθύνη  μπορεί  να  προκύψει  και  από  κάθε  είδους  παραλείψεις  των  αιρετών  κατά  την  έκδοση διοικητικών  πράξεων  ή  την  επιχείρηση  διοικητικών  ενεργειών,  εφόσον  αντίκεινται  στο  νόμο (π.χ.  παράλειψη  οφειλόμενης  νόμιμης  ενέργειας λόγω  μη  έκδοσης  της  οφειλόμενης  διοικητικής  πράξης).  Επίσης,  αστική  ευθύνη  προκαλείται από παράνομες υλικές ενέργειες των αιρετών.

   2. Ιδιότητα του αιρετού  

 Για  να  στοιχειοθετηθεί  αστική  ευθύνη,  η  παράνομη  πράξη, παράλειψη ή υλική 

ενέργεια πρέπει να προέρχεται από πρόσωπο που έχει μια από τις αναφερόμενες στην

 διάταξη ιδιότητες, ήτοι δήμαρχοι,  δημοτικοί  σύμβουλοι,  σύμβουλοι  τοπικών  ή δημοτικών  κοινοτήτων  και  εκπρόσωποι  τοπικών  κοινοτήτων,  καθώς μέλη του

 διοικητικού συμβουλίου των δημοτικών και περιφερειακών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και της εκτελεστικής επιτροπής των αντίστοιχων ιδρυμάτων. 

  3. Παρανομία.

Υφίσταται εφόσον παραβιάζεται οποιοσδήποτε κανόνας δικαίου, συμπεριλαμβανομένων  των  κανόνων  του  Συντάγματος,  του  Διεθνούς  δικαίου,  του  δικαίου  της  Ε.Ε.,  των  κανονιστικών  διοικητικών  πράξεων,  των  γενικών  αρχών  του  διοικητικού  δικαίου .   Η  παραβίαση  των  κανόνων  που  διέπουν  την  εσωτερική  νομιμότητα  των  οικείων  οργάνων  π.χ.  εφαρμογή  κανόνα  δικαίου  διαφορετικού  από  τον  εφαρμοστέο  ,  πλάνη  περί  τα  πράγματα,  υπέρβαση  άκρων  ορίων  διακριτικής  ευχέρειας ,  παράλειψη  οφειλόμενης  νόμιμης  ενέργειας,  παραβίαση  δεδικασμένου  δικαστικών  αποφάσεων .Τέλος,  παρανομία  συνιστά  και  η  προσβολή  δικαιωμάτων  ιδιωτικού  δικαίου του Δήμου και των λοιπών ΝΠ, π.χ. η καταστροφή από τον αιρετό ορισμένου  πράγματος  που  ανήκει  στην  ιδιωτική  περιουσία  του  Δήμου  προσβάλλει  το  απόλυτο δικαίωμα κυριότητας του Δήμου και αντίκειται στο νόμο.  

4. Δόλος ή βαριά αμέλεια.

Η κατάγνωση της αστικής ευθύνης του αιρετού προϋποθέτει την διαπίστωση δόλου ή 

βαριάς αμέλειάς του.   Ο  δόλος  διακρίνεται σε άμεσο και ενδεχόμενο. Άμεσος  δόλος  υπάρχει  όταν  το  πρόσωπο  είτε  επιδιώκει  ευθέως  το  ζημιογόνο  αποτέλεσμα  με  την  πράξη  του   είτε  το  προβλέπει  ως  αναγκαία  συνέπεια  της  πράξης  του.  Ενδεχόμενος  δόλος  υπάρχει  όταν  ο  δράστης  προβλέπει  ότι από  την πράξη του είναι δυνατό να παραχθεί το ζημιογόνο αποτέλεσμα και παρά ταύτα δεν απέχει αποδεχόμενος  την επέλευση του αποτελέσματος. Η  αμέλεια  σημαίνει  απόκλιση  από  τη  συμπεριφορά  του  μέσου  επιμελούς  ανθρώπου. Όταν  η  απόκλιση  αυτή  είναι  ασυνήθιστα  μεγάλη,  θα  πρόκειται  για  βαριά  αμέλεια.  

5. Θετική ζημία.  

Η  διάταξη περιορίζει  την  αστική  ευθύνη  των  αιρετών  αποκλειστικά  στην  υποχρέωση  ανόρθωσης της θετικής ζημίας που προκάλεσαν στον Δήμο ή τα λοιπά ΝΠ. Αποκατασταθη- σόμενη  θετική  ζημία  είναι  η  μείωση  της  υπάρχουσας  περιουσίας  του  ζημιωθέντος  ΝΠ,  μέσω  της  μείωσης  του  ενεργητικού  ή  της  αύξησης  του  παθητικού  (π.χ.  δημιουργία  νέων  χρεών).  Αντιθέτως,  δεν  αποκαθίσταται  η  αποθετική  ζημία,  ήτοι  το  κέρδος  που  θα  αποκτούσε  κατά την  συνήθη  πορεία  των  πραγμάτων  ή  τις  ειδικές  περιστάσεις  το  ΝΠ (διαφυγόν κέρδος).  

6. Αιτιώδης σύνδεσμος   Για την θεμελίωση της αστικής ευθύνης,  απαιτείται   η  ύπαρξη  αιτιώδους  συνδέσμου  μεταξύ  της  παράνομης  πράξης,  παράλειψης  ή  υλικής  ενέργειας  και  του  ζημιογόνου  αποτελέσματος.  Μια  πράξη  θεωρείται  ότι  συνδέεται  αιτιωδώς  με  ένα  επελθόν  αποτέλεσμα  εφόσον  αποτελεί  αναγκαίο  όρο  αυτού  (conditio sine qua non),  υπάρχει  δηλ.  αιτιώδης  σύνδεσμος  στην  περίπτωση  που  αν  υποτεθεί  ελλείπουσα  η  πράξη  δεν  θα  επερχόταν  το  αποτέλεσμα  όταν  και  όπως  επήλθε.