Στις εξουσίες που έχουν παραχωρηθεί στους ∆ήµους, ανήκει και η αρµοδιότητα για την κατασκευή, συντήρηση και βελτίωση του οδικού δικτύου, σύµφωνα µε την κείµενη νοµοθεσία. Οι εν λόγω διατάξεις γίνεται παγίως δεκτό, ότι δεν έχουν τεθεί αποκλειστικά χάριν του γενικού συµφέροντος, αλλά αποσκοπούν «παραλλήλως και στην εξυπηρέτηση των πολιτών».
Ως προς την εξυπηρέτηση ατόµων µε αναπηρία σε κοινόχρηστους χώρους των οικισµών που προορίζονται για την κυκλοφορία πεζών, ειδικές ρυθµίσεις θέτει η ΥΑ 52907/09 (ΦΕΚ 2621 Β/31-12-2009). Σε αυτές περιλαµβάνονται µεταξύ άλλων: α) η διαµόρφωση ή ανακατασκευή κοινοχρήστων χώρων για πεζούς εντός των οικισµών, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται σε αυτούς η δυνατότητα πρόσβασης και ατόµων µε αναπηρία, β) η διασφάλιση ισόπεδων, συνεχών και σταθερών επιφανειών στις επιστρώσεις δαπέδων µε επιµελές αρµολόγηµα και γ) η γενική απαγόρευση ανάγλυφων εσοχών και εξοχών που επιβαρύνουν τη βάδιση και την κύλιση του ΑΝΑΠΗΡΙΚΟΥ αµαξιδίου. Ειδικότερα, όσον αφορά στην προσβασιµότητα κοινοχρήστων χώρων αναφέρει ότι «Η πλήρης προσβασιµότητα εξασφαλίζεται µε τη δηµιουργία επιπέδων κίνησης οριζοντίων ή χαµηλής κλίσης και επαρκούς πλάτους σύµφωνα µε τα οριζόµενα στα επόµενα άρθρα. Σε πεζοδρόµια και σε πεζοδρόµους του µη βασικού δικτύου πεζοδρόµων, εφόσον η µορφολογία του εδάφους δεν επιτρέπει τη δυνατότητα δηµιουργίας πλήρως προσβάσιµων χώρων κίνησης για άτοµα σε αναπηρικό αµαξίδιο, εξασφαλίζεται η προσβασιµότητα για τις λοιπές κατηγορίες χρηστών».
Οι ρυθµίσεις του άρθρου 26 του Νέου Οικοδοµικού Κανονισµού ορίζει ότι «επιβάλλεται να εξασφαλίζεται η δυνατότητα πρόσβασης ατόµων µε αναπηρία ή εµποδιζόµενων ατόµων µε οδεύσεις πεζών, οδεύσεις τυφλών, κεκλιµένα επίπεδα (ράµπες) χωρίς αναβαθµούς µε κλίση µέχρι 5% , προσβάσιµα µηχανικά µέσα κάλυψης υψοµετρικών διαφορών, κατάλληλη τοποθέτηση αστικού εξοπλισµού, όπως στεγάστρων, καθιστικών, στύλων φωτισµού, κάδων απορριµµάτων, σήµανσης κ.λπ.», Το ΥΠΕΝ έχει εκδώσει οδηγίες που αφορούν όχι µόνο στην εξασφάλιση προσβασιµότητας των ΑµεΑ στους εξωτερικούς κοινόχρηστους χώρους, αλλά και στην οριζόντια και κατακόρυφη αυτόνοµη και ασφαλή προσπέλαση και στην εξυπηρέτηση των ατόµων αυτών σε όλους τους εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους των δημόσιων κτιρίων.
Επιπρόσθετα το δικαίωµα των ατόµων µε αναπηρία για ίση µεταχείριση είναι ερειδόµενο πλέον ρητά και στην κυρωθείσα µε τον Ν. 4074/2012 ∆ιεθνή Σύβαση των Ηνωµένων Εθνών για τα δικαιώµατα των ατόµων µε αναπηρίες, οι αρχές της οποίας διατρέχουν την έννοµη τάξη συνολικά.
Μολονότι η κείµενη νοµοθεσία, µε αντικείµενο την διασφάλιση της προσβασιµότητας των ΑµεΑ και των εµποδιζόµενων ατόµων, είναι ιδιαίτερα εκτενής και σαφής, είναι αµφίβολο εάν ο υφιστάµενος σχεδιασµός των υποδοµών, υπηρεσιών και αγαθών καλύπτει τις ανάγκες ακόµα και του µέσου χρήστη, γεγονός που επιφέρει ισχυρές διακρίσεις εις βάρος των ΑµεΑ και των εµποδιζόµενων ατόµων γενικότερα. Η παρακώλυση της ελεύθερης χρήσης και προσπέλασης των πεζοδροµίων και των λοιπών κοινόχρηστων χώρων λόγω των υφισταµένων κακοτεχνιών, της κακής συντήρησης, της αυθαίρετης κατάληψης κ.λπ. συνιστά σύνηθες φαινόµενο σε καθηµερινή βάση, που αναγκάζει όχι µόνον τα εµποδιζόµενα άτοµα, αλλά και τους λοιπούς πεζούς να κυκλοφορούν συχνά µε κίνδυνο της ασφάλειάς τους. Η υφιστάµενη κατάσταση οφείλεται, εκτός των άλλων, στην έλλειψη κοινωνικής συνείδησης, στην έλλειψη σεβασµού στους νόµους και βέβαια στην αδιαφορία και ατιµωρησία από τις αρµόδιες αρχές.
Τέλος, από όλα τα παραπάνω συνάγεται ότι η δηµιουργία προσβάσιµου περιβάλλοντος, όπου όλοι οι χρήστες -ανεξαρτήτως ικανοτήτων- µπορούν αυτόνοµα, µε ασφάλεια και µε άνεση να προσεγγίσουν και να χρησιµοποιούν υποδοµές, αγαθά και υπηρεσίες, συνιστά δικαίωµα των πολιτών και αντίστοιχη υποχρέωση όλων των δηµόσιων φορέων. Κατά συνέπεια, η διεκδίκηση της πρόσβασης των ατόµων µε αναπηρία στους κοινόχρηστους χώρους σε ίση βάση µε τους υπόλοιπους πολίτες αποτελεί άσκηση δικαιώµατος.
Απαιτείται όμως πραγματική βούληση και δουλειά, ώστε η απαίτηση του νόμου να γίνει έργο.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ε. ΛΑΣΘΙΩΤΑΚΗΣ
Δικηγόρος Παρ’ Αρειω Πάγω
LLM ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ
υ. Διδάκτωρ Νομικής
ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΜΕΝΟΣ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΤΗΣ Υπ. Δικαιοσύνης
Υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος Δήμου Ωραιοκάστρου με την δημοτική παράταξη Αν.α.σ.α. και υποψήφιο Δήμαρχο τον Παντελή Σκαρλάτο.
G Lasth VOX 